Greek English

Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Πέμπτη 20 Οκτωβρίου 2016

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα σύνθετο δίκτυο από κύτταρα και μόρια τα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες προφυλάσσουν τον οργανισμό και εξουδετερώνουν λοιμώξεις από βακτηρίδια, ιούς και άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς. 

Στα αυτοάνοσα νοσήματα το ανοσολογικό σύστημα είτε προσβάλλει τον ίδιο τον οργανισμό (αυτοανοσία), επιτίθεται δηλαδή εναντίον του ίδιου του σώματος στοχεύοντας τα κύτταρα, τους ιστούς και τα όργανα, είτε στην προσπάθειά του να εξουδετερώσει ξένες ουσίες προκαλεί βλάβη στον οργανισμό (αυτοφλεγμονή), είτε τέλος υπολειτουργεί με αποτέλεσμα συχνές και υποτροπιάζουσες λοιμώξεις (ανοσοανεπάρκειες). Αυτό συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα δημιουργεί αντισώματα εναντίον ιστών και οργάνων του ίδιου του οργανισμού. Με άλλα λόγια, το ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζει ως ξένο ένα μέρος του οργανισμού στον οποίο ανήκει. H παρουσία των αυτοαντισωμάτων (όπως ονομάζονται) έχει ως συνέπεια την περαιτέρω ενεργοποίηση διαδικασιών, όπως η φλεγμονή, που οδηγούν σε καταστροφή του ιστού ή του οργάνου σαν πραγματικά αυτό να ήταν ξένο. 

Πολλά από τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι σπάνια. Ως ομάδα νοσημάτων όμως τα αυτοάνοσα νοσήματα προσβάλλουν εκατομμύρια ανθρώπων. Ορισμένα αυτοάνοσα νοσήματα εμφανίζονται συχνότερα σε ορισμένους πληθυσμούς. Για παράδειγμα, ο "Λύκος" είναι συχνότερος στις γυναίκες αφρικανικής και ισπανικής καταγωγής απ' ότι στις γυναίκες της καυκάσιας φυλής που προέρχονται από την Ευρώπη. Η Ρευματοειδής αρθρίτιδα και το Σκληρόδερμα προσβάλλουν σε μεγαλύτερο ποσοστό κάποιες κοινότητες ιθαγενών κατοίκων απ' ότι το γενικό Αμερικανικό πληθυσμό. 

Μεταδοτικότητα 

Δεν έχει αποδειχτεί ποτέ ότι κάποιο αυτοάνοσο νόσημα είναι μεταδοτικό. Τα αυτοάνοσα νοσήματα δεν μεταδίδονται σε άλλους ανθρώπους όπως οι λοιμώξεις και δεν σχετίζονται με το σύνδρομο επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας ( AIDS ). 

Τα πιο γνωστά αυτοάνοσα νοσήματα είναι: Η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ), το σκληρόδερμα και το σύνδρομο Sjorgen. 

ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ 

Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα προσβάλλονται από το ανοσολογικό σύστημα του οργανισμού οι αρθρώσεις. Κυρίως προσβάλλονται οι μικρές αρθρώσεις συμμετρικά, όπως οι αρθρώσεις του χεριού. Η ασθένεια εκδηλώνεται με πόνο, δυσκαμψία και δυσλειτουργικότητα της άρθρωσης. H χρόνια αυτή νόσος, που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των αρθρώσεων και βαθμιαία καταστροφή του αρθρικού θύλακα, αποδεικνύεται ηπιότερη στις μεσογειακές χώρες. 

Διάγνωση της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας 

Μια κοινή εξέταση αποτελεί η δοκιμασία για την ανεύρεση του ρευματοειδή παράγοντα (RA test), ενός παθολογικού αντισώματος που ανιχνεύεται στο αίμα των περισσοτέρων ασθενών με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα. Εντούτοις, δεν είναι όλοι οι ασθενείς με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα θετικοί στο ρευματοειδή παράγοντα, ειδικά στα αρχικά στάδια της νόσου, ούτε το σύνολο των ανθρώπων με ρευματοειδή παράγοντα αναπτύσσουν τη νόσο. 

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΣ ΕΡΥΘΗΜΑΤΩΔΗΣ ΛΥΚΟΣ 

Στον Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο (ΣΕΛ) προσβάλλεται από το ανοσολογικό σύστημα ο συνδετικός ιστός. Υπάρχουν ειδικά αντισώματα στο αίμα του ασθενούς τα οποία στρέφονται εναντίων συστατικών του συνδετικού ιστού. Τα συμπτώματα που εμφανίζει ο ασθενής είναι κούραση, αρθραλγίες και εξανθήματα στα μέρη του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο. Στο ΣΕΛ, ειδικά σε σοβαρές περιπτώσεις προσβάλλονται οι νεφροί, οι πνεύμονες ο εγκέφαλος και άλλα όργανα. H νόσος αυτή θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων διότι παρουσιάζει πολλά αυτοάνοσα φαινόμενα, όπως αυτοαντισώματα και ενεργοποιημένα λεμφοκύτταρα, ενώ εκφράζει συμπτώματα σε πολλά όργανα και συστήματα του οργανισμού. 

Διάγνωση του ΣΕΛ 

Οι περισσότεροι ασθενείς με Λύκο είναι θετικοί στην εξέταση ανίχνευσης ΑΝΑ (αντιπυρηνικά αντισώματα), εντούτοις, ΑΝΑ μπορούν να ανιχνευθούν και σε διάφορες άλλες καταστάσεις εκτός του Λύκου, όπως σε λοιμώξεις, σε άλλα ρευματικά ή αυτοάνοσα νοσήματα ή περιστασιακά σαν τυχαίο εύρημα σε φυσιολογικούς υγιείς ενήλικες. Η εξέταση ΑΝΑ απλώς προσθέτει ένα ακόμη στοιχείο στο γιατρό στην προσπάθεια για διάγνωση. 

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ Ή ΣΚΛΗΡΟΔΕΡΜΑ 

Στο σκληρόδερμα προσβάλλεται από το ανοσολογικό σύστημα ο συνδετικός ιστός. Τα αντισώματα προσβάλλουν τις κολλαγόνες και ελαστικές ίνες διαφόρων οργάνων (πνεύμονες, καρδιά, νεφροί) και του δέρματος με αποτέλεσμα το δέρμα να σκληραίνει και να αυξάνει το πάχος του. Η νόσος αποτελεί γενική διαταραχή των μικρών αρτηριών και του συνδετικού ιστού, η οποία χαρακτηρίζεται από απόφραξη των αγγείων και ίνωση του δέρματος και των εσωτερικών οργάνων περιλαμβανομένων του γαστρεντερικού σωλήνα, των πνευμόνων, της καρδιάς και των νεφρών. Η συστηματική σκλήρυνση έχει παγκόσμια κατανομή. Η πάθηση εμφανίζεται, συνήθως, στις ηλικίες μεταξύ 25 - 50 ετών και επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες σε σύγκριση με τους άντρες σε αναλογία 3:4, ενώ στα παιδιά και στους ηλικιωμένους συμβαίνει σπάνια. Λιγότεροι από 10% των ασθενών με σκληρόδερμα εμφανίζουν τη νόσο σε ηλικία μικρότερη των 20 ετών και μόλις το 1-2% από αυτούς σε ηλικία μικρότερη των 10 ετών. 

ΣΥΝΔΡΟΜΟ Sjorgen (ΣΣ) 

Είναι ένα συστηματικό αυτοάνοσο νόσημα που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα ξηρότητας (ξηροφθαλμία και ξηροστομία) και είναι δυνατόν να συνοδεύεται από άλλα αυτοάνοσα νοσήματα (ρευματοειδή αρθρίτιδα, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, προϊούσα συστηματική σκλήρυνση κλπ.). Αν και το σύνδρομο Sjögren μπορεί να προσβάλλει οποιαδήποτε ηλικία, είναι συχνότερο στις γυναίκες μέσης ηλικίας και η αναλογία γυναικών προς άνδρες είναι 9:1. Η αλληλεπίδραση νευρικών και ανοσολογικών παραγόντων επηρεάζει την έκκριση των δακρυϊκών αδένων και συμβάλλει στην παθογένεια των συμπτωμάτων ξηρότητας του ΣΣ.