Ο Σακχαρώδης Διαβήτης  αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ιατροκοινωνικά προβλήματα της εποχής μας έχει χαρακτηρισθεί ως πανδημία. Στην χώρα μας ο αριθμός των διαβητικών αγγίζει πλέον το 1.000.000. Τα τελευταία δέκα έτη η εξέλιξη στη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη είναι ραγδαία με νέα σκευάσματα να περιλαμβάνονται στη θεραπευτική φαρέτρα των ιατρών. Η σωστή γνώση  φαρμάκων  ,αλλά και η κυκλοφορία ινσουλινών με καλύτερες  δυνατότητες  έχουν ανοίξει το δρόμο για μια πιο σωστή αντιμετώπισή του.

Η  εκπαίδευση των ιατρών  στο σακχαρώδη διαβήτη δεν αφορά μόνο στην επίτευξη καλής  γλυκαιμικής ρύθμισης αλλά και στην πρόληψη της εμφάνισης  μακροχρονίων επιπλοκών. Οι συνήθεις μακροχρόνιες επιπλοκές αφορούν βλάβες στους οφθαλμούς, στα νεύρα, στην καρδία, στα αγγεία και στα νεφρά.

Ο διαβήτης προσβάλλει κυρίως τον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού.

Η αμφιβληστροειδοπάθεια  πρέπει να αναζητείται από τους ιατρούς διότι η έγκαιρη διάγνωση προλαμβάνει την τύφλωση.

Η βυθοσκόπηση θα πρέπει να γίνεται σε κάθε διαβητικό με τη διάγνωση του διαβήτη (εκτός από τους τύπου 1 που γίνεται τουλάχιστον στη πενταετία ) . Στη συνέχεια, ανάλογα με την κρίση του θεράποντος ιατρού συστήνεται   ετήσια ή εξαμηνιαία παρακολούθηση.

Ο όρος «μακροαγγειοπάθεια»  αφορά στην προσβολή των μεγάλων αγγείων  η οποία είναι συχνότερη στους διαβητικούς σε σχέση με το γενικό πληθυσμό  , η εμφάνισή της πρώιμη και η έκταση της βλάβης μεγαλύτερη.

Οι εκδηλώσεις της μακροαγγειοπάθειας οφείλονται  σε προσβολή των στεφανιαίων αγγείων , των αρτηριών των κάτω άκρων, καθώς και των καρωτίδων και σπονδυλικών αρτηριών . Έτσι μπορεί να προκληθεί  στηθάγχη ή ακόμα και έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο και πόνος στα πόδια κατά τη βάδιση (διαλείπουσα χωλότητα).

Αναμφίβολα η γλυκαιμική ρύθμιση είναι εξέχουσας σημασίας. Η διακοπή του καπνίσματος, το περπάτημα η αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας,της υπέρτασης  και η κατά περίπτωση χορήγηση φαρμάκων συνιστούν το πλέγμα της συντηρητικής αγωγής.

Η νεφροπάθεια εγκαθίσταται ύπουλα και μέχρις ότου φθάσει σε προχωρημένο στάδιο κανένα σύμπτωμα δεν έρχεται να προειδοποιήσει τον ασθενή.

Στα πρώιμα στάδια της νεφροπάθειας ο έλεγχος του διαβήτη πρέπει να είναι ο καλύτερος δυνατός, ενώ, όταν εμφανιστεί υπέρταση, ο ασθενής πρέπει να υποβάλλεται σε εντατική θεραπεία.

Η επίδραση της υπεργλυκαιμίας στα νεύρα είναι  η πιο συχνή χρόνια επιπλοκή των  διαβητικών.

Εμφανίζεται συνήθως ως  περιφερική νευροπάθεια. Μπορεί να είναι παρούσα με την εμφάνιση του διαβήτη. Είναι συμμετρική, αισθητική νευροπάθεια των ποδιών, κυρίως κάτω από τα γόνατα.

Είναι ασυμπτωματική και την ανακαλύπτει ο ιατρός κατά την εξειδικευμένη κλινική εξέταση του αρρώστου. Ωστόσο μπορεί να εκδηλωθεί με μουδιάσματα, κράμπες και ψυχρά δάκτυλα, ενώ τα πόδια εμφανίζονται ξηρά  με τηλώδη ιστό.

Η μειωμένη ή και ανύπαρκτη αίσθηση του άλγους, οδηγεί σε  μικροτραυματισμούς που δε γίνονται αντιληπτοί .

Μια άλλη μορφή νευροπάθειας είναι η καλούμενη επώδυνη νευροπάθεια με συνεχή  πόνο  των κάτω άκρων  ,ο οποίος είναι  ιδιαίτερα έντονος τη νύκτα και διαρκεί από μερικούς μήνες μέχρι 2-3 χρόνια.

Επίσης ,η νευροπάθεια  μπορεί να εμφανιστεί με διάρροια (αρκετά ενοχλητική κυρίως τις βραδινές και πρωινές ώρες), εμέτους, ορθοστατική υπόταση (μεγάλη πτώση της πίεσης, όταν ο άρρωστος σηκώνεται όρθιος), διαταραχές εφίδρωσης, διαταραχές ούρησης και  με στυτική δυσλειτουργία.

Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Σημαντικό στοιχείο για την αποφυγή της διαβητικής νευροπάθειας αποτελεί ο καλός μεταβολικός έλεγχος του διαβήτη. Χορηγούνται επίσης αναλγητικά και άλλα φάρμακα κατά περίπτωση, που αρμόδιος για τη χορήγησή τους είναι ο ειδικός γιατρός.

Η φροντίδα των ποδιών, πρέπει να είναι μέλημα όλων των διαβητικών.

Έτσι πρέπει:
- ΚΑΘΕ ΒΡΑΔΥ  να ελέγχουν τις πατούσες τους και ανάμεσα στα δάκτυλα
- Καθημερινό πλύσιμο με σαπούνι και νερό και καλό σκούπισμα
- Να αγοράζουν  το σωστό μέγεθος παπουτσιών και να τα χρησιμοποιούν στην αρχή 1-2 ώρες
- Να επιλέγουν παπούτσια με κορδόνια, γιατί    κρατούν σταθερά τα πόδια
- Να ελέγχουν  τα παπούτσια πριν φορεθούν, για να βεβαιώνεται  ότι δεν υπάρχει τίποτα   μέσα (όπως πετραδάκια)
- Να αποφεύγουν το περπάτημα με γυμνά πόδια
- Να αποφεύγεται η τοποθέτηση των ποδιών κοντά σε φωτιά  ή καλοριφέρ και η τοποθέτηση θερμοφόρας με ζεστό νερό πάνω τους.
- Αν το δέρμα των ποδιών είναι ξηρό, να γίνεται επάλειψη με μια ειδική κρέμα καθημερινά
- Να κόβουν προσεχτικά  τα νύχια τους .

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας , το 80% των μη τραυματικών ακρωτηριασμών που διενεργούνται στις μέρες μας σε όλο τον κόσμο αφορά διαβητικούς ασθενείς, οι οποίοι διατρέχουν 25 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να χάσουν το ένα ή και τα δύο πόδια, σε σύγκριση με άλλους. Στην Ελλάδα, το 4% έως 5% των διαβητικών εμφανίζουν έλκη στα πόδια, γεγονός που σημαίνει ότι 40.000 έως 50.000 από αυτούς διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ακρωτηριασμού. Σε ετήσια βάση, πραγματοποιούνται στη χώρα μας περίπου 2.000 έως 3.000 ακρωτηριασμοί.Το κοινωνικό και οικονομικό κόστος είναι τεράστιο. Υπερβαίνει δε τις συνολικές δαπάνες αντιμετώπισης και των πιο επιθετικών μορφών καρκίνου, όπως μαστού, παχέος εντέρου, πνευμόνων και προστάτη! Όλα αυτά ωστόσο μπορούν να προληφθούν με μια απλή κλινική εξέταση από τον εξειδικευμένο ιατρό διάρκειας…20 λεπτών.

Η εξατομικευμένη προσέγγιση του ασθενούς σε συνδυασμό με την ενεργό συμμετοχή του στη λήψη αποφάσεων αποτελούν τη βάση μιας ορθής και αποτελεσματικής θεραπευτικής σχέσης.

Βασίλης Κουρκούμπας MD, MSc
Ειδικός Παθολόγος- Διαβητολόγος
MSc στην Επείγουσα Ιατρική
MSc στη Γηριατρική και στη διαχείριση χρόνιων νοσημάτων