Greek English

Παγκόσμια ημέρα Πνευμονίας

Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2019

*Γράφει ο ιατρός πνευμονολόγος Νίκος Καρεκλάς, διευθυντής του Πνευμονολογικού Τμήματος της κλινικής "ΕΛΠΙΣ", με αφορμή την 12η Νοεμβρίου, Παγκόσμια ημέρα Πνευομίας.


 

Παγκόσμια ημέρα Πνευμονίας

ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ

Ορίζεται ως λοίμωξη του πνευμονικού παρεγχύματος, που συνοδεύεται από συμπτώματα οξείας νόσου.

Είναι εξαιρετικά συχνή κι αποτελεί τον πιο συνήθη λόγο νοσηλείας στις ΗΠΑ, μετά τις γεννήσεις. Αντιστοίχως, πολύ υψηλό είναι το κόστος για συστήματα υγείας και οι εκτιμήσεις μιλούν για 450 εκατομμύρια κρούσματα ανά έτος, με συνολικά 4 εκατομμύρια θανάτους. Αποτελεί ακόμη και σήμερα, που υπάρχουν αποτελεσματικές αντιβιοτικές θεραπείες, την τρίτη αιτία θανάτου παγκοσμίως, κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Ανάλογα με την προέλευσή της τη χαρακτηρίζεται ως πνευμονία της κοινότητας (community acquired pneumonia, CAP), που αναπτύσσεται σε άτομα που ζουν σε εξωνοσοκομειακό περιβάλλον, ως νοσοκομειακή πνευμονία ( hospital acquired pneumonia, HAP), που προσβάλλει ασθενείς που νοσηλεύονται , ως πνευμονία από την υποβολή σε μηχανικό αερισμό ( πνευμονία του αναπνευστήρα – ventilator associated pneumonia ), που αναπτύσσεται σε νοσηλευόμενους σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας κι ως πνευμονία που σχετίζεται με την παροχή φροντίδων υγείας ( health care associated pneumonia). Κάθε κατηγορία έχει πολύ διαφορετική κλινική εικόνα και θεραπευτική προσέγγιση.

Φαίνεται, πως προσβάλλει με μεγαλύτερη συχνότητα μικρά παιδιά και υπερήλικες.  Σημαντικοί προδιαθεσικοί παράγοντες είναι το κάπνισμα, ο αλκοολισμός, η ασπληνία, η ανοσοκαταστολή και τα χρόνια νοσήματα, όπως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ),ο Σακχαρώδης Διαβήτης, η Καρδιακή Ανεπάρκεια, η Νεφρική Δυσλειτουργία, η Άνοια και άλλα.

Τα συμπτώματα των ασθενών περιλαμβάνουν πυρετό, ταχύπνοια, κυάνωση και υποξυγοναιμία, καταβολή, ανορεξία, βήχα ξηρό ή και παραγωγικό, πλευριτικό πόνο, αιμόφυρτα πτύελα ή ακόμη και αιμόπτυση, ταχυκαρδία, έκπτωση του επιπέδου συνείδησης και πολλά ακόμη.

Πρώτο βήμα για τη διάγνωση αποτελεί το λεπτομερές  ιστορικό (που μπορεί να κατευθύνει το θεράποντα σε εντοπισμό ειδικών προδιαθεσικών παραγόντων). Ακολουθεί η κλινική εξέταση και ο ακρογωνιαίος λίθος της διάγνωσης, η ακτινογραφία θώρακος του ασθενούς (πολλές φορές απαιτούνται 2 ακτινογραφίες, οπισθοπρόθια και προφίλ). Σημαντική θέση έχουν η εξέταση πτυέλων και η αιμοκαλλιέργεια, που δεν απαιτούνται ωστόσο για τα περιστατικά που θα πάρουν κατ’οίκον θεραπεία. Τέλος θεμελιώδη ρόλο έχουν οι αιματολογικές, οι βιοχημικές και οι ορολογικές εξετάσεις (γενική αίματος, αξιολόγηση νεφρικής και ηπατικής λειτουργίας, ανίχνευση μικροβίων με δύσκολη καλλιέργεια, αντιγόνα ούρων και άλλα).

Το συχνότερο παθογόνο αίτιο για την πνευμονία της κοινότητας αποτελεί ο πνευμονιόκοκκος (Streptococcus Pneumoniae) και ακολουθούν Haemophilus Influenza, Mycoplasma Pneumoniae, Legionella Pneumophila, Chlamydophila Pneumonia. Τα τρία τελευταία παθογόνα είναι υπεύθυνα για τις λανθασμένα επονομαζόμενες «άτυπες» πνευμονίες, γιατί συχνά η κλινική τους εικόνα διαφέρει από εκείνη της τυπικής νόσου. Σπανιότερα αίτια είναι ο  Staphylococcus aureus, η Coxiella και οι ιοί (όπως της γρίπης). Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί η πνευμονία από εισρόφηση, όπου αναερόβια μικρόβια από εκκρίσεις του στόματος ή το γαστρεντερικό σωλήνα εισροφούνται στον αεραγωγό.

Για τη θεραπεία της πνευμονίας, πρώτο βήμα είναι η σωστή επιλογή του επιπέδου νοσηλείας. Με αρκετά εύχρηστα συστήματα υπολογισμού της βαρύτητας της νόσου, όπως το Pneumonia Severity Index (PSI) και το ακόμη πιο εύχρηστο CURB-65, αποφασίζεται η εισαγωγή ή όχι του ασθενούς σε νοσηλευτικό ίδρυμα. Η αρχική θεραπεία είναι πάντα εμπειρική και δεν πρέπει να καθυστερήσει, ακόμη και για τη λήψη υλικών για καλλιέργεια. Η διάρκεια της θεραπείας κυμαίνεται από 7 ημέρες έως και πάνω από 2 εβδομάδες κι εξαρτάται από τη βαρύτητα κι εξέλιξη της νόσου (πχ απόστημα ή πλευριτική συλλογή), όπως επίσης κι από την πιθανή συννοσηρότητα.

Η πρόληψη, επιτυγχάνεται μέσω των εμβολίων κατά της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου και την επιμελή τήρηση των κανόνων υγιεινής, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες. 

 

Νικόλαος Καρεκλάς

Επιστημονικά Υπεύθυνος του Πνευμονολογικού Τμήματος της Κλινικής «ΕΛΠΙΣ»