Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μεταβολική ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και από διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, των λιπιδίων και των πρωτεϊνών, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη. 

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας και είναι απαραίτητη για τη μεταφορά της γλυκόζης που λαμβάνεται από τις τροφές, μέσα στα κύτταρα. Όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή η ινσουλίνη που παράγει δεν δρα σωστά, τότε η γλυκόζη που λαμβάνεται από τις τροφές δεν εισέρχεται στα κύτταρα ώστε να έχουν την απαραίτητη ενέργεια για τη λειτουργία τους και παραμένει στο αίμα με αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων της και άρα την εκδήλωση της νόσου. 

Τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη 

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης διακρίνεται σε τέσσερις κατηγορίες: 

α) Ινσουλινοεξαρτώμενος ή διαβήτης τύπου Ι: Χαρακτηρίζεται από καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, τα οποία είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα να υπάρχει ολική έλλειψη ή ελάχιστη έκκριση ινσουλίνης. Υπό αυτή την έννοια, ο ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι είναι απόλυτα εξαρτημένος από την εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης προκειμένου τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα του να διατηρηθούν σε φυσιολογικά επίπεδα. 

Ο τύπος αυτός αποτελεί την κυριότερη αιτία διαβήτη σε παιδιά, μπορεί όμως να προσβάλλει και τους ενήλικες. 

β) Μη ινσουλινοεξαρτώμενος ή διαβήτης τύπου ΙΙ: Η μορφή αυτή αποτελεί τη συνηθέστερη των τριών (περίπου το 80% του συνόλου των διαβητικών). Στα άτομα αυτά, το πάγκρεας παράγει λιγότερη ινσουλίνη απ’ αυτή που χρειάζεται ο οργανισμός τους με αποτέλεσμα την αυξημένη τιμή του σακχάρου στο αίμα. 

γ) Διαβήτης κύησης: Ορίζεται ως διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων ποικίλης βαρύτητας με έναρξη ή πρώτη αναγνώριση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Κάθε κύηση είναι δυνητικά διαβητογόνος. Η εγκυμοσύνη προκαλεί αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης ιδίως στο τέλος του 2ου και 3ου τριμήνου αυτής. Το μεταβολικό χαρακτηριστικό στο Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης (ΣΔΚ) είναι ότι η έκκριση ινσουλίνης είναι ανεπαρκής για να αντισταθμίσει την αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη. 

δ) Άλλοι τύποι σακχαρώδους διαβήτη: Οφείλονται σε γενετικές διαταραχές των β-κυττάρων (διαβήτης τύπου MODY), νοσήματα της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος, φάρμακα, κλπ. 

Συμπτώματα σακχαρώδους διαβήτη 

Προειδοποιητικές ενδείξεις ΣΔ τύπου Ι: 

 Πολυουρία 

 Πολυδιψία 

 Πολυφαγία 

 Υπερβολική κόπωση 

 Εκνευρισμός-Οξυθυμία 

 Ασυνήθιστη απώλεια βάρους 

 Κνησμός 

 Δυσκολία επούλωσης των πληγών 

 Συχνές φλεγμονές και λοιμώξεις 

Στον διαβήτη τύπου ΙΙ, η νόσος εισβάλλει βαθμιαία, η συμπτωματολογία λείπει τελείως και ο ασθενής αισθάνεται υγιής. 

Διαγνωστικά κριτήρια σακχαρώδους διαβήτη 

Τα διαγνωστικά κριτήρια που έχουν θεσπιστεί για τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη είναι τα ακόλουθα : 

 Γλυκόζη νηστείας πλάσματος ≥ 126 mg/dl μετά από νηστεία 8 ωρών 

 Συμπτώματα υπεργλυκαιμίας και τυχαία τιμή γλυκόζης πλάσματος ≥ 200 mg/dl. Τυχαία τιμή γλυκόζης θεωρείται οποιαδήποτε στιγμή του 24-ώρου ανεξάρτητα από την ώρα που παρήλθε από τη λήψη τροφής. 

 Καμπύλη σακχάρου: Τιμή γλυκόζης πλάσματος ≥ 200 mg/dl, 2 ώρες μετά από τη λήψη γλυκόζης 75 g κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας ανοχής στη γλυκόζη σύμφωνα με τις συστάσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. Η συγκεκριμένη εξέταση απαιτεί τριήμερη προετοιμασία, με διαιτολόγιο πλούσιο σε υδατάνθρακες και ο γιατρός μετρά τα επίπεδα του σακχάρου διαδοχικά ανά 30 λεπτά, τις επόμενες 2 ή 3 ώρες. Οι διαγνωσμένοι διαβητικοί δεν έχουν λόγο να κάνουν αυτή την εξέταση, η οποία όμως είναι πολύ χρήσιμη για άτομα με κληρονομικό ιστορικό. 

 Ένας άλλος χρήσιμος δείκτης είναι η τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c). Δε χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη, αλλά για την παρακολούθηση της ρύθμισης του σακχάρου αίματος, αφού αντικατοπτρίζει τη μέση τιμή σακχάρου αίματος τους τελευταίους 3 μήνες πριν την εξέταση. Τιμές HbA1c < 6% θεωρούνται ενδεικτικές καλού γλυκαιμικού ελέγχου. 

Εργαστηριακή διάγνωση Σακχαρώδους διαβήτη 

 Γλυκόζη νηστείας ορού 

 Ινσουλίνη νηστείας 

 Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1C) 

 Γενική αίματος 

 Γενική ούρων 

 Ουρία 

 Κρεατινίνη 

 Χοληστερόλη 

 HDL 

 LDL 

 Τριγλυκερίδια 

 Lp (a) 

 Μικροαλβουμίνη πρωινών ούρων 

 Κορεσμός τρανσφερίνης 

 Ουρικό οξύ 

Για την πιο έγκυρη διάγνωση του ΣΔ, συνιστάται η ολονύκτια δίαιτα 12-14 ωρών πριν την αιμοληψία.